Serwatka powstaje jako produkt uboczny produkcji sera. Głównym składnikiem sera jest mleko, które jest poddawane procesowi koagulacji za pomocą podpuszczki lub innego koagulanta. Koagulacja powoduje, że białka mleka łączą się w grudki, tworząc tzw. skrzep. Ten natomiast jest następnie odcedzany i prasowany, aby oddzielić go od płynnej części, czyli serwatki.

Co zawiera serwatka?

Zawiera wiele cennych składników odżywczych, takich jak białka, laktoza, sole mineralne i witaminy. Istnieją różne metody produkcji sera, które mogą wpływać na skład i właściwości serwatki. Na przykład serwatka otrzymywana podczas produkcji sera kwasowego, takiego jak twaróg, jest kwaśna i zawiera większą ilość kwasu mlekowego.

Czy serwatka jest zdrowa?

Bioaktywne składniki białek serwatki mogą leczyć nadciśnienie, chronią i wzmacniają błonę śluzową żołądka, działają antywirusowo, antybakteryjnie i przeciwgrzybicznie. Co ciekawe - także redukują stres. W dodatku mogą regulować wydzielanie insuliny - bardzo pomocne więc w diecie cukrzyków.

Jak wykorzystuje się serwatkę przemysłowo?

Po odseparowaniu od sera, serwatka może być dalej przetwarzana na różne produkty. Może być poddawana pasteryzacji, aby zwiększyć jej trwałość, lub suszeniu w celu uzyskania proszku serwatkowego, który może być używany w żywności lub suplementach. Serwatka jest również wykorzystywana w przemyśle spożywczym jako składnik w napojach, deserach, lodach, a także w produkcji nabiału i żywności dla niemowląt.

Warto zauważyć, że serwatka może mieć różne właściwości i zastosowania w zależności od metody produkcji sera oraz dalszego przetwarzania, dlatego może istnieć różnica pomiędzy serwatką pochodzącą z różnych typów sera.

Do czego wykorzystać serwatkę w domu?

Serwatka często znajduje zastosowanie jako dodatek do zakwaszania sosów i zup (jest kwaśna), takich jak botwinka, barszcz ukraiński, chłodniki czy żury. Jest również doskonałym składnikiem (zamiennikiem wody) do wypieku chleba na zakwasie, czy przygotowaniu naleśników.

Świetnie sprawdzi się też jako składnik ciast ucieranych i tych, których wymagane jest kwaśne środowisko do wypieku.

Można ją również podać jako orzeźwiający napój musujący (w niektórych krajach bardzo popularne antidotum w upalne dni), dodając do niej drożdże i cukier tworzymy wspaniały napój, aby ugasić pragnienie.

Serwatka w ogrodzie...

Ekoogrodnicy podlewają serwatką również niektóre rośliny. Wtedy rozcieńczamy ją pół na pół z wodą. Taki nawóz stosujemy do roślin lubiących kwaśniejszą ziemię.
Przy podlewaniu należy unikać moczenia nawozem liści roślin, aby uniknąć niepożądanych efektów.

Hodowcy wykorzystują też serwatkę jako uzupełnienie menu zwierząt. Cudowne właściwości ma np. dla kur niosek. Doskonale zwiększa białko w pożywieniu.

Dlaczego warto dodać serwatkę do ciasta przygotowanego na pieczywo?

Serwatka to produkt nabiałowy, doskonale więc spulchnia chleb. Nadaje też wyjątkowego, delikatnego i mlecznego posmaku naszym wypiekom. Doskonale też współgra z drożdżami ułatwiając im namnażanie, a co za tym idzie - wyrastanie ciasta.

Jak przechowywać serwatkę?

Serwatkę można przechowywać w lodówce przez kilka dni, nie dłużej. Jeżeli planujemy późniejsze zużycie jej - można śmiało ją zamrozić. Zamrożoną można przechowywać do 6 miesięcy. Nie mrozimy w szklanej butelce - bo pęknie. Można też ją suszyć lub pasteryzować, aby przedłużyć jej czas przechowywania (np. w przemyśle spożywczym).

Wyrzucać nie warto - w końcu to kilkanaście złotych na litr.